Đồ uống chứa caffein và chất kích thích ngày một
gia tăng
Sự thật là có rất nhiều loại đồ uống trên thị
trường, kể cả những loại có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng đều có chứa một hàm lượng
caffein và chất kích thích thần kinh nhất định. Những thành phần này được pha
trộn trong nước, đường và nhiều thành phần khác mà người sử dụng khó có thể phân
biệt. Theo nhiều nghiên cứu được tiến hành tại Mỹ, nhìn chung, trong các loại
đồ uống tăng lực đều có chứa một hàm lượng nhỏ thành phần có tác dụng này. Nó
có thể giúp cho cơ thể và tinh thần người sử dụng tỉnh táo và trở nên linh hoạt
hơn trong một khoảng thời gian nhất định, song chỉ chưa đầy một giờ
đồng hồ sau đó, tác dụng kích thích này cũng nhanh chóng bị mất đi, cơ thể trở
lại trạng thái uể oải như cũ. Mặc dù việc sử dụng nước uống tăng lực với mức độ
phù hợp không hề gây ra ảnh hưởng gì tới hệ thần kinh và sức khoẻ của cơ thể,
nhưng có không ít người nhầm tưởng tác dụng của nước tăng lực và lạm dụng những
loại đồ uống này như một cách để tăng cường sức khoẻ cho cơ thể. Điều đó tất
yếu đã gây ra những tác hại nguy hiểm cần được cảnh báo.
Theo thống kê của các nhà khoa học Anh Quốc, hàng
năm, chỉ tính riêng tại quốc gia này có trung bình khoảng 484 triệu lít đồ uống
đóng hộp được tiêu thụ trên thị trường. Trong đó chủ yếu là các loại đồ uống
tăng lực và đồ uống có tác dụng kích thích chứa caffein, cocain thậm chí
cả những loại đồ uống tăng lực có chứa cồn. Những đồ uống này được quảng cáo
với nhiều công dụng như tăng cường thể lực, kích thích khả năng tư duy sáng
tạo, hoặc có bổ sung thêm các thành phần dinh dưỡng cho cơ thể như vitamin,
khoáng chất, có tác dụng tốt cho trí não… Chúng cũng nhanh chóng thu hút được
một lượng người tiêu dùng lớn trên khắp thế giới. Trong nhiều loại nước tăng
lực, một số còn được biết đến có bổ sung thêm các thành phần như taurine, axit
hữu cơ, và các axit amin giúp tăng năng lượng, hoặc có bổ sung thêm các loại
thực phẩm cao cấp như nhân sâm, bạch quả… Đây đều là những thành phần tốt cho
sức khoẻ, song theo các chuyên gia bảo vệ sức khoẻ người tiêu dùng tại
Mỹ, thì những loại đồ uống tăng lực này chỉ nên sử dụng ở mức vừa phải chứ không
thể thay thế hoặc sử dụng giống các loại thuốc bổ như quảng cáo.
Tình trạng lạm dụng nước tăng lực – Vấn đề đáng
lo ngại
Theo các con số điều tra xã hội học tại nhiều quốc
gia cho thấy: một lượng lớn người sử dụng đang lạm dụng nước tăng lực như một
loại đồ uống giúp tăng cường sức khoẻ và tăng hiệu quả công việc. Tại Anh, Mỹ,
và một số quốc gia phát triển, những người tiêu thụ nhiều loại nước uống này
nhất là những người làm nghề lái xe. Đặc biệt những người lái xe trên các tuyến
đường dài thường dùng nước tăng lực như một cách để giúp tinh thần luôn được
tỉnh táo, minh mẫn khi điều khiển phương tiện giao thông. Tuy nhiên, điều này
lại chính là một trong những sai lầm mà các chuyên gia y tế đang cảnh báo do
trong nhiều sản phẩm đồ uống tăng lực có chứa caffeine. Thành phần này có thể
giữ cho người sử dụng tỉnh táo trong một khoảng thời gian nhất định, song cũng
khiến cho người sử dụng phụ thuộc nhiều hơn vào loại đồ uống này. Đã có không
ít trường hợp lái xe lạm dụng đồ uống tăng lực có chứa caffeine để giữ tỉnh
táo, song sau khi hết tác dụng (chỉ khoảng 1 giờ đồng hồ sau khi uống), cảm
giác mệt mỏi quay trở lại, tình trạng lúc đó còn tồi tệ hơn cả trước khi uống. Theo
thống kê tại Anh, mỗi năm tình trạng lái xe lạm dụng đồ uống có chứa caffein và
cồn dẫn tới tai nạn giao thông nghiêm trọng là khoảng hơn 300 vụ. TS. Neil
Greig, Giám đốc trung tâm nghiên cứu các yếu tố tác động đến việc điều khiển
phương tiện giao thông IAM (Institute of Advanced Motorists) Anh, cho biết: đồ
uống tăng lực có tác dụng rất nhanh chóng và hiệu quả, song tác dụng này không
thường xuyên và lâu dài do đó hậu quả mà việc lạm dụng loại đồ uống nêu trên là
một điều không thể xem thường.
Trung bình trong đồ uống, hàm lượng caffeine cho
phép chỉ giới hạn trong 320mg/ lít (mức an toàn đối với sức khoẻ người sử
dụng). Tuy nhiên, dù ở trong mức cho phép này, người sử dụng uống quá nhiều
loại nước này vẫn gây ra các vấn đề có hại cho sức khỏe. Các nghiên cứu ở Anh
đã cho thấy: việc lạm dụng đồ uống tăng lực trong học đường đã trở thành một
vấn đề mà nhiều trường học lo ngại. Một số trường học ở Anh, Đan Mạch đã cấm
bán những đồ uống tăng lực có chứa hàm lượng cao caffeine và đường trong căng
tin vì lo sợ ảnh hưởng tới sức khoẻ học sinh. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng:
học sinh trong lứa tuổi đang phát triển, có sự thay đổi về hormon trong cơ thể.
Trong thời kì này, việc lạm dụng đồ uống có chứa hàm lượng caffein và đường
cao có thể ảnh hưởng ít nhiều đến đến nồng độ hormon trong cơ thể, thậm chí gây
rối loạn quá trình phát triển thể chất ở trẻ. Tại Mỹ, tình trạng nghiện đồ uống
đóng hộp và nước tăng lực đã khiến cho nhiều học sinh tại Florida phải nhập viện với các triệu chứng
nhịp tim tăng, buồn nôn, chóng mặt, tăng huyết áp.. do tác dụng của chất kích
thích.
Thận trọng khi sử dụng đồ uống đóng hộp có chứa
thành phần chất kích thích
Thông thường, các đồ uống tăng lực nhẹ đều có chứa
khoảng 80mg cafeine/một lon – tương đương với thành phần caffeine có
trong một tách cà phê. Song, trong một số loại, thành phần này có thể lên mức
cao hơn nhiều. Với khoảng 200 mg caffeine/ một lon, đã tương đương với lượng
caffeine có trong 2 tách rưỡi cà phê, và nếu không thận trọng xem kĩ thành phần
trong lon nước uống trước khi sử dụng, hoặc uống quá nhiều có thể gây ra những
triệu chứng bất thường cho cơ thể. Trên tạp chí The New York Times có đăng kết
quả nghiên cứu của một số chuyên gia về dinh dưỡng học Mỹ cho biết: có mối liên
hệ giữa việc nghiện đồ uống tăng lực và hành vi cư xử bất thường ở giới trẻ.
Theo TS. Kathleen Miller – người đứng đầu nhóm nghiên cứu nêu trên, thì các
thành phần có tính kích thích trong nhiều loại đồ uống đóng hộp hiện nay chính
là nguyên nhân làm gia tăng tình trạng hành xử thiếu kiểm soát, thái quá, bạo
lực do kích thích và hành vi tình dục không an toàn ở giới trẻ.
Hoài Anh (Theo Mail daily)
Suckhoedoisong.vn
