Sự “ứng cứu” kỳ diệu của cơ thể
PGS.TS. Nguyễn Tiến Dũng- Trưởng Khoa Nhi – Bệnh viện Bạch Mai
cho biết, khi nhập viện, cháu A. trong tình trạng khó thở, ngừng thở, suy hô
hấp phải cấp cứu hỗ trợ thở, bóp bóng, thở máy, đặt nội khí quản. Nhưng đây là
một trường hợp rất đặc biệt, nếu với những trẻ ngừng thở do nguyên nhân từ phổi
hoặc do não thần kinh thì đặt nội khí quản kết hợp thở máy trong khoảng 5-10
phút hoặc 30 phút (tùy trường hợp), độ bão hòa ôxy sẽ cho kết quả tốt, có thể
đạt 92-93% nhưng trường hợp của A. lại chỉ cho kết quả 82-85%, thấp hơn nhiều so
với mốc chuẩn, nên các bác sĩ phải chuyển hướng chẩn đoán và điều trị. A. được
siêu âm tại giường và phát hiện mắc bệnh tim bẩm sinh, teo van động mạch phổi
gần như hoàn toàn, tim bị thông sàn nhĩ thất, dị tật phức tạp. Điều này khiến
các bác sĩ rất ngạc nhiên về sự sống của A. và đặt câu hỏi: Tại sao em bé có
thể sống được? Bởi vì theo nguyên tắc, nếu động mạch phổi bị bít tắc thì ống
động mạch phải còn để làm nhiệm vụ đưa máu đến phổi, cung cấp ôxy cho cơ thể
nhưng khi thực hiện thông tim cấp cứu, các bác sĩ phát hiện ống động mạch của
A. cũng đã bị bịt và xơ hóa, không thực hiện được. Nhưng A. vẫn sống suốt 5
tháng qua do đó nhất định còn một đường thông nào đó chưa tìm ra, dù rất nhỏ để
đưa máu lên phổi. Để cứu sống A., các bác sĩ quyết định đặt stent, nối giữa các
tuần hoàn bàng hệ (nối các động mạch từ hệ thống động mạch chủ sang động mạch
phổi) thì mới phát hiện, A. sống sót được là nhờ các tuần hoàn bàng hệ này. Ở trẻ
bình thường, tuần hoàn bàng hệ dường như “ngủ yên” nhưng với A. tuần
hoàn bàng hệ lại làm “con đường tắt” đưa máu đến phổi. Tuy nhiên, khi
cơ thể trẻ càng phát triển “con đường tắt” không đáp ứng được nhu cầu
cung cấp máu tới phổi nên cần can thiệp để trẻ phát triển bình thường.
Chị H. với con gái nhỏ vừa thoát cửa tử.
Cần chú ý những dấu hiệu bất thường nhỏ nhất ở trẻ
Theo lời kể của chị H. thì gia đình cháu A. không hề biết con
mình bị bệnh tim bẩm sinh vì cháu vẫn ăn, ngủ và phát triển như trẻ bình thường
(cháu 5 tháng nặng 7kg). Trong 5 tháng qua, cháu không có biểu hiện gì đặc
biệt, nhưng cháu có khó thở, tím tái khi ho. Gần đây, cháu ho nhiều, khó thở,
gia đình có điều trị cho cháu tại nhà một tuần không đỡ mới đưa đến bệnh viện
tỉnh Hưng Yên thì được cấp cứu đặt nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Bạch
Mai.
PGS.TS. Dũng cho biết, những biểu hiện bệnh ở trẻ nhỏ thường
rất mờ nhạt, không điển hình hoặc có thể cùng một dấu hiệu nhưng của nhiều nguyên
nhân khác nhau nên tốt nhất cha mẹ cần đưa ngay trẻ đến bệnh viện khi thấy trẻ
có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, dù rất nhỏ để trẻ có cơ hội được chẩn đoán
và điều trị kịp thời. TS. Dũng cũng khuyến cáo các bậc cha mẹ nên cho trẻ khám
sức khỏe định kỳ, trong vòng ba tháng đầu sau sinh thì khám 1 tháng/1 lần, tiếp
đó 3 tháng/ lần.
Sàng lọc sơ sinh cần được mở rộng
Cháu A. là một trong những trường hợp mắc dị tật tim bẩm sinh
phức tạp ít ỏi được cứu sống nhờ sự tiến bộ của y học, nhưng cũng nhờ một phần
lớn vào sự “ứng cứu” kỳ diệu của cơ thể trong những tháng đầu sau sinh.
Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm thông qua sàng lọc sơ sinh, A. sẽ không phải
trải qua một cuộc đại phẫu khi còn quá nhỏ (A. là trường hợp nhỏ tuổi nhất được
đặt stent tại Khoa Nhi – BV Bạch Mai) vì trường hợp của A. nếu được phát hiện
ngay sau sinh có thể điều trị bằng thuốc để động mạch không đóng lại và cũng sẽ
tiết kiệm chi phí cho gia đình. Hiện nay, sàng lọc sơ sinh mới chỉ được thực
hiện tại một số cơ sở y tế lớn nên số trẻ được khám là không nhiều và cũng sẽ
còn nhiều trẻ bị dị tật bẩm sinh bị bỏ sót. Theo PGS.TS. Dũng thì chỉ cần thông
qua khám lâm sàng đã có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường ở trẻ, nếu nghi
ngờ trẻ mắc bệnh thì có thể thực hiện thêm một số xét nghiệm khác như siêu âm
để hỗ trợ chẩn đoán. Ở các bệnh viện tuyến dưới nếu nghi ngờ trẻ có dị
tật bẩm sinh phức tạp mà không đủ trang thiết bị hay vượt quá khả năng chẩn
đoán, điều trị cần chuyển ngay bệnh nhân đến tuyến cao hơn để trẻ được điều trị
đúng lúc và kịp thời.
Theo SK&ĐS
