Chóng
mặt có nguồn gốc ngoại biên:
- Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính: Chóng mặt xuất hiện đột ngột, khi
thay
đổi tư thế, không có dấu hiệu báo trước, chóng mặt kéo dài vài giây,
xuất hiện
sau khi cử động đầu. Chóng mặt xuất hiện do sự di chuyển những tinh thể
nhỏ
“sỏi tai”. Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính chiếm khoảng 30% các
trường hợp
chóng mặt. - Bệnh Meniere (bệnh ứ nước nội dịch vô căn): Bệnh được đặc trưng bởi cơn
chóng
mặt kéo dài khoảng 5 phút đến 5 giờ. Trước khi chóng mặt, người bệnh có
cảm
giác giảm thính lực và ù tai. Chóng mặt xuất hiện đột ngột kèm theo buồn
nôn và
nôn, cơn có thể tái phát dẫn đến mất dần thính lực. Bệnh hay gặp ở người
căng
thẳng tâm lý và lo lắng. Nguyên nhân là do mất thăng bằng của áp lực
dịch chứa
trong tai trong. Mục tiêu của điều trị bệnh là giảm áp lực dịch, gồm
thuốc lợi
tiểu, giảm ăn muối, kiêng những thức ăn có chứa cafein (cà phê, trà,
sôcola,
sôđa) phối hợp với những thuốc chữa chóng mặt và liệu pháp thư giãn,
trường hợp
đặc biệt có thể phẫu thuật cắt bỏ dây thần kinh tiền đình. - Viêm dây thần kinh tiền đình: Viêm dây thần kinh do virut Zona, thủy
đậu, quai
bị (chiếm khoảng 5% các trường hợp), gây liệt dây thần kinh tiền đình
dẫn đến
chóng mặt xuất hiện đột ngột, kéo dài nhiều giờ đến vài tháng nhưng
không rối
loạn thính lực (khác với hội chứng Meniere). Dấu hiệu Nystagmus (rung
giật nhãn
cầu) đánh ngang về bên lành. Bệnh có thể tự khỏi không cần điều trị, dần
dần hệ
thống thần kinh trung ương sẽ bù lại sự thiếu sót này và hình thành tình
trạng
điều hòa mới. Điều trị các thuốc “kích thích não bộ” và tập phục hồi
chức năng
sớm dẫn đến hồi phục tốt hơn.
Một
số bệnh cũng gây chóng mặt: viêm tai giữa cấp và mạn, dị dạng tai trong;
chấn
thương hoặc tiền sử phẫu thuật; u dây thần kinh tiền đình – ốc tai; rối
loạn
thị giác: loạn thị, cận thị, viễn thị…; tác dụng không mong muốn của
thuốc
(streptomycin, gentamycin…); rượu, ma túy; say tàu xe; hiếm gặp hơn:
tổn
thương dây thần kinh vùng cổ (tổn thương cột sống cổ 2, cổ 3).
Chóng
mặt có nguồn gốc trung ương: thiểu năng tuần hoàn não, hạ huyết áp tư
thế, hội
chứng Wallenberg, nhồi máu tiểu não, xơ cứng rải rác, u tiểu não…
Ngoài
ra, một số nguyên nhân khác cũng gây chóng mặt: nhức đầu Migraine, bệnh
Parkinson, giang mai thần kinh…
Phương
pháp điều trị như thế nào?
Các
hoạt chất điều trị triệu chứng chóng mặt hay được sử dụng:
– Acetyl – DL – leucine: 500mg (ống tiêm, viên nén). Thuốc có tác dụng
tốt đối
với tất cả các trường hợp chóng mặt do bất kỳ nguyên nhân nào. Tùy từng
trường
hợp cụ thể mà có thể dùng thuốc tiêm hoặc uống, thời gian điều trị tùy
theo
diễn biến lâm sàng. Chống chỉ định trong trường hợp quá mẫn với các
thành phần
của thuốc và trong trường hợp có thai.
- Metoclopramide HCL: 10mg (ống
tiêm, viên nén). Thuốc được chỉ định khi bệnh nhân chóng mặt có kèm theo
buồn
nôn và nôn.
- Meclozine: viên nén 25mg, thuốc có
tác dụng giảm triệu chứng chóng mặt và phòng say tàu xe.
- Bétahistine dichlorhydrate viên
nén 8mg, 16mg. Thuốc có thể dùng kéo dài từ 2 – 3 tháng, tùy từng trường
hợp.
Chống chỉ định trong trường hợp quá mẫn với thành phần của thuốc, u tủy
thượng
thận, loét dạ dày – tá tràng tiến triển, phụ nữ có thai.
- Trimetazidine chlorhydrate viên
nén 35mg. Tuy nhiên cần lưu ý, không nên dùng thuốc trong thời gian có
thai và cho con bú.
- Flunarizine: Thuốc được chỉ định
trong điều trị nhức đầu Migraine và điều trị triệu chứng chóng mặt do
các
nguyên nhân khác. Chống chỉ định trong trường hợp bệnh nhân trầm cảm
hoặc bệnh
Parkinson. Không nên dùng cho phụ nữ có thai hoặc cho con bú.
Các thuốc có tác dụng giãn mạch:
ginkgo biloba viên nén 40mg; piracetam ống tiêm 3g hoặc viên nén 800mg.
Dẫn chất dihydroergotamin: được chỉ
định trong trường hợp chóng mặt do hạ huyết áp tư thế hoặc nhức đầu
Migraine.
Chống chỉ định khi quá mẫn với thành phần của thuốc. Không nên dùng cho
phụ nữ
có thai hoặc cho con bú.
Thuốc an thần kinh được sử dụng phối
hợp trong vài ngày đầu để giảm triệu chứng lo lắng của bệnh nhân.
Tìm nguyên nhân và điều trị theo
nguyên nhân:
|
Tùy từng trường hợp cụ thể, tùy từng nguyên nhân |
- Bỏ rượu, ma túy;
-
Điều trị kháng sinh nếu do viêm
tai giữa;
-
Điều trị kháng sinh kháng virut
nếu do Zona;
-
Điều trị ngoại khoa cắt bỏ khối
u…
Điều trị phục hồi chức năng phối
hợp: Trong trường hợp chóng mặt do viêm dây thần kinh tiền đình hoặc
chóng mặt
tư thế lành tính kịch phát ngoài điều trị bằng thuốc nên điều trị phục
hồi chức
năng để giảm nhanh hơn triệu chứng chóng mặt.
www.yhth.vn
