Lão hóa răng
Quá
trình lão hóa gây những biến đổi ở răng gồm: mòn mặt nhai, tuỷ răng bị
xơ teo, giảm mật độ tế bào, tạo ngà thứ cấp, ngà dần bị mất nước, răng
dòn dễ mẻ, dễ bị gãy, tăng tạo xi măng ở chân răng, tụt nướu, giảm tiết
nước bọt, chức năng nhai giảm sút… Một số người có nhiều răng mang
miếng trám lớn nên cũng dễ bị sâu tái phát. Người cao tuổi vẫn bị sâu
răng mới, tái phát ở thân răng và dễ bị sâu ở chân răng. Các biện pháp
vệ sinh răng miệng đều kém hiệu quả.
Việc
điều trị các bệnh răng cho người cao tuổi cần phải dùng vật liệu phóng
thích Fluor (F) như xi măng galss ionomer, phòng bệnh bằng F tại chỗ
khi thấy có nguy cơ sâu răng tiến triển do giảm tiết nước bọt. Nên khám
định kỳ, thực hiện chế độ theo dõi tình trạng răng miệng thường xuyên.
Những người bị hạn chế về trí tuệ, vận động nặng cần sự hỗ trợ của
người thân hay nhân viên y tế cộng đồng để thực hiện vệ sinh răng miệng
hằng ngày.
Bệnh nha chu
Người
cao tuổi dễ bị tụt nướu, mất bám dính và tiêu xương. Có nhiều nguyên
nhân đưa đến tình trạng mất răng: tuổi tác ngày càng cao; các tổn
thương vùng miệng; bệnh toàn thân như bệnh tiểu đường, thiếu dinh
dưỡng, thiếu vitamin C…; các loại thuốc điều trị bệnh như thuốc chống
tăng huyết áp loại ức chế kênh Ca, thuốc chống co giật, cyelosporin…
có thể gây tổn thương đến mô nha chu. Ngược lại, bệnh nha chu cũng ảnh
hưởng trên sức khỏe răng miệng và sức khỏe toàn thân của người cao
tuổi. Bệnh nha chu là nguyên nhân gây hôi miệng, làm răng lung lay, mất
răng và do đó ảnh hưởng đến chức năng nhai, nuốt, giảm vị giác, thiếu
dinh dưỡng. Bệnh nha chu có thể ảnh hưởng đến bệnh tim mạch, nội tiết,
hô hấp và bệnh nhiễm khuẩn. Đối với bệnh nhân cao tuổi nên dùng biện
pháp điều trị nha chu bảo tồn và thuốc kháng sinh. Nếu điều trị thích
hợp và giữ gìn vệ sinh răng miệng tốt, bệnh có thể điều trị khỏi nhưng
khỏi chậm hơn ở người trẻ.
|
|
Thoái hóa niêm mạc miệng
Biểu
mô niêm mạc miệng là biểu mô lát tầng, nó bị teo mỏng dần, mất tính đàn
hồi khi tuổi ngày càng cao. Do khả năng miễn dịch suy giảm nên niêm mạc
miệng dễ bị chấn thương và dễ nhiễm khuẩn. Ở người cao tuổi, những biến
đổi tại chỗ do bệnh toàn thân và thuốc làm cho niêm mạc miệng dễ bị một
số tổn thương dạng bóng nước, loét, liken, nhiễm khuẩn và ung thư. Một
nghiên cứu cho thấy: 90% ung thư miệng xảy ra ở người trên 50 tuổi, vì
vậy cần khám định kỳ để phát hiện và điều trị sớm ung thư miệng ở người
cao tuổi.
Suy giảm nước bọt
Nhiều
người cao tuổi hay than phiền về khô miệng. Những bệnh toàn thân, các
thuốc chữa bệnh và xạ trị là nguyên nhân chủ yếu gây khô miệng. Có hàng
trăm thứ thuốc như thuốc chống trầm cảm, an thần, chống Parkinson… có
tác dụng phụ làm giảm tiết nước bọt. Một số bệnh có thể gây khô miệng
như: bệnh Sjogren, bệnh tự miễn, Alzheimer… Khô miệng có thể gây
nhiều tổn thương ở miệng và hầu như: khô niêm mạc và dễ trầy sướt, giảm
khả năng chống nhiễm khuẩn, giảm sự bôi trơn, tăng nguy cơ viêm nướu,
nhiễm nấm, đau, khó ăn, khó nuốt, giảm vị giác… Để làm giảm khô miệng
cần áp dụng các biện pháp: thay thế thuốc có tác dụng phụ gây khô
miệng, dùng nước bọt nhân tạo; kích thích tuyến nước bọt bằng vị giác;
thực hiện chế độ ăn uống phù hợp; vệ sinh răng miệng tốt…
Rối loạn vận động và suy yếu vị giác
Người
cao tuổi thường bị rối loạn phản xạ nuốt và tư thế cơ miệng. Khả năng
nhai và nuốt ở người cao tuổi dù còn đủ răng vẫn kém hiệu quả hơn ở
người trẻ. Những bệnh toàn thân như tai biến mạch máu não, Parkinson
hoặc dùng một số thuốc như phenothiazine dễ gây sặc hay hít thức ăn vào
đường thở. Bệnh thoái hoá khớp có thể ảnh hưởng trên khớp thái dương
hàm cũng ảnh hưởng đến khả năng nhai.
Do
suy giảm vị giác nên nhiều người cao tuổi than phiền là ăn không biết
ngon, khó cảm nhận được mùi và vị của thức ăn. Một số nghiên cứu cho
thấy: mùi ít bị ảnh hưởng do tuổi còn vị giác lại giảm dần khi tuổi
tăng lên. Do không cảm nhận được mùi vị thức ăn, giảm sút về vận động
các cơ vùng miệng, giảm tiết nước bọt dễ làm cho người cao tuổi chán
ăn, dẫn đến bị suy dinh dưỡng, mất nước và bị giảm chất lượng cuộc
sống.
Như
vậy sự lão hóa răng miệng ngày càng tăng khi tuổi càng cao, đồng thời
là hậu quả của các bệnh tại chỗ và toàn thân. Vì vậy, sự chăm sóc răng
miệng lúc trẻ là đảm bảo tốt nhất để có sức khỏe răng miệng tốt lúc
tuổi già.
ThS. Bùi Hữu Thời
Theo nguồn: www.suckhoedoisong.vn
