Những độc chất từ khói thuốc
Khói thuốc lá chứa trên 4.000
chất có thể gây hại cho sức khỏe. Các chất này gồm 2 dạng: những hạt rất
nhỏ
thể rắn chứa hắc ín và dạng khí gồm carbon monoxide, nitrogen dioxides
và những
độc chất khác bao gồm cả chất gây nghiện như nicotin. Khói thuốc lá mang
các chất
độc này trực tiếp vào phổi.
Chất hắc ín gây tổn thương tế bào
ở đường thở, những thương tổn này làm cho tế bào phát triển không kiểm
soát
được và có thể phát triển thành ung thư phổi và thanh quản. Để phản ứng
lại, cơ
thể bạn huy động các tế bào đến phổi để bảo vệ nhưng các tế bào này cũng
bị
khói thuốc hủy diệt; các tế bào chết lại phóng thích những chất làm hủy
hoại
phổi dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Khói thuốc còn mang các độc chất
vào trong máu và làm hủy hoại những cơ quan khác như những mạch máu ở
tim, não
và các bộ phận khác, hậu quả là các chứng đau thắt ngực, nhồi máu cơ
tim, đột
quỵ… đồng thời còn làm phát triển ung thư các cơ quan khác như thực
quản,
bàng quang.
Khói thuốc lá kích thích các khí
đạo trong phổi làm các tế bào này tiết ra nhiều chất nhầy (đờm). Lúc này
chức
năng làm sạch phổi cũng tổn hại nên không thể tống đẩy đờm và các chất
có hại
khác ra ngoài; vì vậy những người hút thuốc lá dễ bị nhiễm trùng hô hấp
và có
nhiều nguy cơ bị tổn thương thường xuyên ở đường thở.
Người hút thuốc thụ động vừa hít
phải khói thuốc, vừa hít khói từ phần điếu thuốc đang cháy đỏ chứa nồng
độ chất
độc cao hơn ở khói thuốc hít vào phổi người hút qua đầu lọc. Hút thuốc
thụ động
cũng thường gây tác hại cho người không hút thuốc, đặc biệt là người bị
hen
hoặc các bệnh ở phổi.
Khói thuốc dễ gây mắc và làm
trầm trọng hơn bệnh hen ở mọi lứa tuổi
Phụ nữ khi mang thai mà hút
thuốc thì những hóa chất trong khói thuốc có thể đi vào bào thai qua
đường
cuống rốn và gây tác hại cho phổi và đường thở của thai nhi. Hút thuốc
khi mang
thai có thể dẫn đến những biến chứng như sinh non, trẻ thiếu cân, thai
chết
lưu, sảy thai, hội chứng đột tử sau khi sinh. Con của người mẹ hút thuốc
dễ bị
khò khè, hen và các bệnh về đường hô hấp hơn con của người mẹ không hút
thuốc.
Vì vậy các bà mẹ không hút thuốc khi mang thai, người hút thuốc nên
tránh
xa những thai phụ.
Hút thuốc gần trẻ em không những
có thể làm trẻ dễ mắc bệnh hen và các bệnh hô hấp khác mà còn nguy hiểm
hơn
vì hệ miễn dịch của trẻ non yếu và khí đạo của trẻ rất nhỏ so với
người lớn; trẻ thở nhanh hơn, điều đó có nghĩa là tỷ lệ chất độc trẻ hít
vào cơ
thể lớn hơn nhiều so với người lớn nên bị ảnh hưởng của khói thuốc và
các hóa chất
chứa trong khói thuốc nặng hơn. Một lá phổi đang phát triển rất nhạy cảm
nên
một sự hủy hoại lúc còn quá sớm có thể trở thành vĩnh viễn không hồi
phục.
Khảo sát cho thấy, những
trẻ con của những người hút thuốc thụ động sau khi sinh dễ mắc phải
những
bệnh hô hấp như hen hoặc những bệnh hô hấp cấp tính khác. Nghiên cứu
cũng chỉ
rõ con của những người hút thuốc có triệu chứng hen nặng hơn, thường bị
những
cơn kịch phát hơn và chức năng hô hấp kém. Những trẻ bị hen sống chung
với người
hút thuốc thường phải nhập viện 5 lần, nhiều hơn trẻ bị hen ở trong nhà
không
có người hút thuốc.
Sống trong nhà không có người hút
thuốc, trẻ bị hen có thể kiểm soát hen đến 90%, tỷ lệ này chỉ còn 50%
đối với
trẻ bị hen sống chung với người hút thuốc.
Một vấn đề quan trọng khác bạn
cần biết là những trẻ sống với người hút thuốc, sau này khi lớn lên
chúng cũng
dễ trở thành người nghiện hút thuốc.
So sánh với người mắc bệnh hen
không hút thuốc, người bệnh hen hút thuốc sẽ phải chịu những hậu quả
đáng
tiếc sau:
– Triệu chứng hen thường xảy ra
hơn.
– Khó kiểm soát hen hơn.
– Chức năng hô hấp suy giảm
nhanh hơn.
– Hiện tượng viêm đường hô hấp
nặng hơn.
– Đáp ứng với thuốc chặn cơn kém
hơn.
Những biện pháp hạn chế tác hại
của hút thuốc lá lên bệnh hen: Nếu bạn hút thuốc, hãy cố gắng bỏ hút.
Người
bệnh hen nếu sống chung với người hút thuốc thì bạn sẽ có nhiều nguy cơ
bị lên
cơn hen, vì vậy nên yêu cầu mọi người không hút thuốc ở trong nhà hoặc
bất cứ
nơi nào có người bị hen. Tránh xa những nơi có người hút thuốc. Nếu vì
lý
do nào đó bạn không thể không lui tới những nơi có người hút thuốc, hãy
luôn
mang theo trong người thuốc hạ cơn. Trong một tuần lễ nếu phải dùng
thuốc hạ
cơn từ 3 – 4 lần trở lên, hãy đi khám bệnh để bác sĩ điều chỉnh thuốc
cho bạn.
BS. Đồng Sĩ Tính
suckhoedoisong.vn
