Tai biến y khoa – góc
nhìn từ người trong cuộc
Ca mổ nhầm chân trái
thành chân phải, một sai sót hiếm thấy xảy ra tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức –
bệnh viện ngoại khoa hàng đầu Việt Nam gần đây, khiến không ít người khi được
hỏi cảm thấy lo sợ, “không thể hiểu sao bác sĩ lại nhầm lẫn tai hại như vậy”.
Vị bác sĩ mổ nhầm chân đã bị đình chỉ và xử lý theo quy định. Nhưng với người
bác sĩ, sẽ không đơn giản chỉ là án phạt. Mới đây câu chuyện của BS Võ Xuân Sơn
(TP Hồ Chí Minh) chia sẻ đã cho thấy một gánh nặng đeo bám dai dẳng cuộc sống
của người bác sĩ khi những sai lầm nghiêm trọng xảy ra.
Là một bác sĩ phẫu
thuật ông có những nhược điểm cố hữu, mà dù cẩn thận đến mấy cũng vẫn cứ bị mắc
sai lầm. Đó là phân biệt bên phải và bên trái. Biết được nhược điểm của mình,
nên khi vào cuộc mổ, ông thường xuyên hỏi các đồng nghiệp trong kíp mổ “Có đúng
là đang đứng ở bên phải (hay bên trái) của bệnh nhân không? Có phải chỗ tôi
định mổ đúng là bên phải, hay bên trái của bệnh nhân hay không…?”. Tuy đã rất
cẩn thận, nhưng ông vẫn không tránh được sai sót trong một ca mổ tụ máu trong
hộp sọ. Và sai lầm nghiêm trọng ấy đã ám ảnh ông trong suốt 15 năm qua…
Những tai nạn y khoa
là điều không một người làm nghề y nào muốn xảy ra với mình. BS Hoàng Gia Du,
Trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình và cột sống Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ: “Khi
bước vào phòng mổ, bác sĩ ngoại khoa phải chịu quá nhiều áp lực từ phía bệnh
nhân, dư luận và sự tự trọng nghề nghiệp của bản thân”. Về phía bệnh nhân, đó
là sự sống – cái chết. Nếu bệnh nhân qua khỏi, biết bao người mừng vui. Song,
nếu điều không may xảy đến, bác sĩ cũng sẽ phải đối diện với chừng ấy nỗi đau.
Chưa kể, một bộ phận người dân hiện nay gọi y, bác sĩ là những “thiên thần”,
theo nghĩa không được phép mắc sai sót, thế nhưng y, bác sĩ cũng là con người
mà thôi!” – bác sĩ Du chia sẻ.
Nguyên nhân dẫn đến
một số tai nạn y khoa ngoài sự tắc trách là sự đãng trí cố hữu của trí thức; sự
mệt mỏi do áp lực công việc khiến một số y, bác sĩ không may gặp phải. Theo
quan điểm của BS Nguyễn Trung Cấp, Phụ trách khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhiệt đới
Trung ương, cản trở lớn nhất mà ngành y tế đang vấp phải trong công cuộc nâng
cao chất lượng khám chữa bệnh là cơ sở vật chất quá yếu kém, trong khi lượng
bệnh nhân quá đông, và đồng lương bác sĩ chưa tương xứng với áp lực công việc.
Ở các nước phát triển, trung bình các bác sĩ khám và tư vấn bệnh từ 10 đến 30
phút cho một bệnh nhân. Nhưng ở nước ta, một buổi sáng, có bác sĩ phải khám đến
70 người. Như vậy, thời gian khám bệnh, tư vấn cho bệnh nhân chỉ được từ 3 đến
5 phút. Lượng bệnh nhân đông không chỉ gây ra tình trạng “quá tải” cho bệnh
viện, mà còn khiến cả đội ngũ y, bác sĩ cũng căng thẳng, mỏi mệt. Sức ép ấy dẫn
đến chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh không cao, không bảo đảm, tai nạn là điều
khó tránh khỏi.
Song, dù với bất kỳ lý
do gì, khi để xảy ra sai sót, người thầy thuốc vẫn là người đáng trách. Bởi lẽ,
nếu cẩn trọng, họ có thể ngăn ngừa hầu hết những căn nguyên gây sai sót kể
trên. BS Nguyễn Viết Tiến, người được mệnh danh là “bàn tay vàng phẫu thuật”
trong lĩnh vực sản khoa thổ lộ: “Bản thân tôi là người đã có kinh nghiệm 30 năm
cầm dao mổ, nhưng với sản khoa không ai nói trước được. Tôi thông cảm với những
tai biến bất khả kháng. Nhưng tôi lên án những trường hợp y, bác sĩ vô trách
nhiệm, trình độ hạn chế mà không chịu học hỏi!”.
Hoàn thiện quy trình,
giảm áp lực và nâng cao y đức
Những tai nạn y khoa
hy hữu thời gian qua đã bộc lộ quy trình phẫu thuật còn nhiều sơ hở và không
thực hiện đủ các bước theo chuẩn an toàn. Gần đây, một số bệnh viện bắt đầu áp
dụng tiêu chuẩn quản lý chất lượng JCI, như Bệnh viện FV (TP Hồ Chí Minh) và
Bệnh viện Vimec (Hà Nội), trong phòng mổ có bảng đánh dấu, trong đó có những
câu hỏi cho mọi thành viên của kíp mổ, với cách hỏi bắt buộc phải động não mới
trả lời được. Cách làm này nhằm hạn chế thấp nhất các sai sót, trong đó có sai
sót nhầm bên. Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức hiện cũng áp dụng quy trình chuẩn bị
bệnh nhân và mẫu quy trình an toàn phẫu thuật của Tổ chức Y tế thế giới.
Hiện Bộ Y tế đã có văn
bản hướng dẫn để giảm thiểu những tai nạn y khoa đáng tiếc. Bộ Y tế yêu cầu
bệnh viện thiết lập hệ thống báo cáo sai sót y khoa tự nguyện để phân tích, đưa
ra khuyến cáo giúp thầy thuốc, đơn vị khác không lặp lại sai sót này nữa. Đối
với các bệnh viện, hiện Bộ Y tế đang triển khai tám chương trình an toàn người
bệnh trong bệnh viện. Trong đề án giảm tải, Bộ Y tế phấn đấu mỗi ngày một bác
sĩ khám bệnh ở phòng khám không quá 35 người nhằm giảm áp lực. Bộ đang nghiên
cứu xây dựng để sửa đổi Thông tư 08 về định mức biên chế việc làm trong các cơ
sở y tế nhà nước, bảo đảm số nhân lực y tế trên số giường bệnh phù hợp.
“Về giải pháp lâu dài,
phía các cơ sở y tế phải cải thiện môi trường và điều kiện làm việc của nhân
viên y tế bằng cách giảm bớt tình trạng quá tải, bố trí làm việc theo ca ở một
số vị trí có cường độ làm việc căng thẳng (thí dụ như Khoa Hồi sức tích cực),
bảo đảm quy trình khám bệnh, điều trị, đáp ứng đầy đủ phương tiện, thiết bị làm
việc. Bên cạnh chủ trương giảm quá tải tuyến trung ương và giảm áp lực công
việc cho các bác sĩ tuyến trung ương, cần đẩy mạnh các đề án tăng cường năng
lực y tế tuyến cơ sở, như phát triển mô hình bác sĩ gia đình, bệnh viện vệ
tinh…”, BS Nguyễn Trọng Khoa – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y
tế) cho biết.
Song, để giảm thiểu tai nạn y khoa, điểm mấu chốt còn là vấn đề y đức, là thái
độ điều trị của y, bác sĩ với người bệnh. Bởi suy cho cùng, người bệnh có đau
mới tìm đến bệnh viện, có bệnh mới cần bác sĩ khám và chữa trị. Nên, điều mà họ
mong đợi chính là thái độ tận tâm, hết lòng của đội ngũ y, bác sĩ nhằm bảo đảm
các quyền mà họ được tôn trọng. Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đòi hỏi
bệnh viện phải tuân thủ các quy chuẩn, thay đổi văn hóa làm việc của đội ngũ y,
bác sĩ và nhân viên, an toàn bệnh nhân phải được đặt lên hàng đầu.
Ngành y tế đang trên
đà triển khai “Đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự
hài lòng của người bệnh”. Trong nỗ lực nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, cùng
với xây dựng bệnh viện xanh-sạch-đẹp, hy vọng sự thay đổi về phong cách thái độ
đối với bệnh nhân, sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy được sự an toàn ở chính nơi
chữa bệnh cứu người. Nhưng để giải quyết tận gốc vấn đề nâng cao chất lượng
khám chữa bệnh, giảm thiểu tai nạn y khoa thì cần đến những giải pháp đồng bộ ở
cả ba mũi, vừa bảo đảm quy trình khám chữa bệnh chặt chẽ, vừa phải tạo điều
kiện làm việc tốt cho đội ngũ y bác sĩ và rèn luyện thường xuyên y đức. Đó cũng
là con đường để mục tiêu mang đến sự hài lòng cho người bệnh không chỉ được vẽ
lên trên văn bản, mang tính phong trào hay chạy theo “xử lý khủng hoảng”!
|
Liên tiếp những sai sót “chết |
Nguồn Nhandan.com.vn
