Bé Hoàng Công Định (8 tháng tuổi, Ô Chợ Dừa, Đống Đa) bị viêm họng, mẹ
bé ra hiệu thuốc và được bán cho một loại thuốc kháng sinh. Sau khi uống
thuốc được hai ngày thì da bé nổi mẩn đỏ. Các mẩn đỏ đó nhanh chóng
hình thành bọng nước quanh mắt, quanh miệng và lan toàn thân rồi vỡ ra.
Nghe mọi người mách dùng thuốc chống dị ứng sẽ khỏi, gia đình lại tự ý
ra hiệu thuốc mua. Bệnh của bé không thuyên giảm mà ngày càng nặng, lúc
đó gia đình mới tá hỏa đưa con lên BV Nhi TƯ. Khi nhập viện, bệnh nhân
có biểu hiện khó thở, khò khè, huyết áp tụt. Các bác sỹ chẩn đoán bé bị
sốc phản vệ do kháng sinh.
Tương tự bé T. ở Thường Tín, Hà Nội,
cũng phải nhập viện do dị ứng thuốc. Sau khi được một nhân viên hiệu
thuốc gần nhà tiêm cho một loại thuốc kháng sinh, không rõ tên, để điều
trị tình trạng viêm mũi họng, người bé bị dị ứng, nổi mần đỏ toàn thân.
Đó chỉ là hai trong số rất nhiều những trường hợp gặp biến chứng khi tự ý mua thuốc kháng sinh mà không có chỉ dẫn của bác sĩ.
Để ghi nhận tình trạng này, chúng tôi
ghi ra tờ giấy tên 4 loại kháng sinh cơ bản là ampicillin, ammoxicilin,
cephalexin và azithromycin và đem đi thử mua tại nhiều cửa hàng thuốc
tân dược dọc phố Ngọc Khánh, Hào Nam. Xin được nói thêm rằng, đây là
những loại kháng sinh muốn mua được phải có đơn của bác sĩ. Có đến 90%
các cửa hiệu thuốc đồng ý bán ngay các loại thuốc này mà không cần hỏi
về đặc điểm thể trạng, bệnh tình hay thông tin về bệnh nhân. Cứ có tiền
là mua được thuốc, dù đó là những loại thuốc đặc trị nằm trong danh mục
thuốc bán phải có đơn của bác sĩ.
Tương tự, trong vai một bệnh nhân bị đau
răng, tôi tìm đến một cửa hiệu thuốc tân dược trên phố Đê La Thành để
mua thuốc chữa răng. Chỉ cần kể qua triệu chứng, không cần phải… há
miệng, nhân viên bán thuốc đã khẳng định tôi bị viêm chân răng và bán
ngay cho loại kháng sinh Tetracyline, uống trong 2 ngày. Trong khi đó,
đau răng chỉ là triệu chứng và có vô vàn nguyên nhân gây ra việc này.
Tại một cửa hàng thuốc Tây khác, chúng
tôi hỏi mua kháng sinh Augmentin dành cho trẻ nhỏ. Khi được cho biết,
trước đây trẻ từng uống một loại thuốc kháng sinh khác, nhân viên cửa
hàng nói không sao và hướng dẫn cho trẻ uống thêm men tiêu hóa vì uống
loại kháng sinh này có thể bị tiêu chảy. Khi chúng tôi yêu cầu chỉ mua
hai gói uống trong một ngày xem trẻ có phản ứng gì không rồi mới mua
thêm thuốc, nhân viên này vẫn đồng ý bán.
Xin được ra một con số mà có thể làm
nhiều người giật mình. Vừa qua, theo khảo sát của Bộ Y tế với gần 3.000
nhà thuốc, cứ 10 người mua thuốc kháng sinh thì có tới 9 người mua không
theo chỉ định của bác sĩ. Người mua – người bán “hồn nhiên” mua bán
thuốc kháng sinh để điều trị bệnh mà không cần đơn. Ampicillin,
ammoxicilin, cephalexin và azithromycin là những loại kháng sinh được
bán nhiều nhất mà không kê đơn, trong đó 88% là ở thành thị, 91% ở vùng
nông thôn. Đã đành do nhận thức về của người dân về xử dụng thuốc nhưng
vấn đề chính vẫn là do sự chủ quan, chạy theo lợi nhuận của người bán
thuốc
90% thuốc kháng sinh không được bán theo
đơn, điều đó đồng nghĩa với việc người dân sẽ không thể kiểm soát được
việc sử dụng thuốc của mình. Trong rất nhiều loại thuốc kháng sinh, nếu
không chọn được loại phù hợp sẽ gây ra hiện tượng kháng thuốc sau này,
thậm chí là sốc thuốc, hay biến chứng…Hơn nữa, mỗi ngày lại có rất nhiều
loại kháng sinh được các dược sĩ bào chế ra bởi vì quá trình kháng
kháng sinh của vi khuẩn. Chính vì thế, nếu không có đơn của bác sỹ, sẽ
rất khó biết được đâu là loại kháng sinh phù hợp cho bệnh nhân.
90% thuốc kháng sinh không kê đơn sẽ
gián tiếp tạo ra sự khan hiếm, thiếu hụt các thuốc kháng khuẩn mới, đặc
biệt thuốc để điều trị cho người bệnh nhiễm vi sinh vật đa kháng. Điều
này làm cho thời gian điều trị kéo dài, tiên lượng xấu, nguy cơ tử vong
cao và chi phí điều trị ngày càng là gánh nặng lên cá nhân, gia đình và
xã hội. Đáng báo động hơn khi kháng sinh xâm nhập vào chuỗi thức ăn và
môi trường sinh thái của chúng ta.
Nói về thực tế này, bác sĩ Bùi Văn
Khánh, trung tâm Dị ứng miễn dịch lâm sàng, bệnh viện Bạch Mai, cho
biết: Việc tự ý mua và bán các loại thuốc điều trị hoàn toàn có thể dẫn
tới các tai biến nguy hiểm. Chúng tôi đã chứng kiến, điều trị cho nhiều
bệnh nhân bị dị ứng thuốc, phản ứng phụ của thuốc do tự mua hoặc do
người bán tự kê đơn. Không riêng gì với các loại thuốc kháng sinh mà
những loại thuốc đơn giản, thông thường cũng có thể xuất hiện các phản
ứng phụ không mong muốn. Có một số thuốc không phải kê đơn nhưng trước
khi dùng vẫn cần đi khám để được bác sĩ cho biết chính xác tình trạng
bệnh tật, sức khỏe và có cần phải uống hay không.
Bác sĩ Khánh nhấn mạnh, tình trạng bán
thuốc không theo đơn cần được kiểm soát; người có bệnh cũng cần chủ động
đi khám bác sĩ trước khi đến hiệu thuốc. Cần đi khám để được kê đơn
chính xác theo diễn biến bệnh chứ không được dùng lại đơn cũ.
Như vậy, dù đã tuyên truyền, cảnh báo
nhiều nhưng tình trạng tự ý mua bán, sử dụng thuốc tân dược vẫn không
giảm bớt. Người dân vì điều kiện kinh tế và hiểu biết nông cạn nên tự ý
mua thuốc để chữa bệnh là điều dễ hiểu. Với những cơ sở bán thuốc, họ
hoàn toàn hiểu được nguy cơ này nhưng vẫn vô tư bán thuốc mới là điều cơ
quan chức năng cần rà soát và chấn chỉnh ngay.
|
Nghị định 176/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong linh |
