VDDƯ tái phát nhiều lần
Đây là một rối loạn di truyền liên quan đến gen,
đặc
biệt ở gia đình có người bị suyễn và viêm mũi dị ứng. Bệnh cảnh toàn thể
chia
làm 3 giai đoạn dựa trên tuổi của trẻ bệnh, mỗi nhóm có sự phân bố tổn
thương
khác nhau.
Giai đoạn nhũ nhi.
Giai đoạn nhũ nhi: bệnh thường gọi là lác sữa, bắt
đầu từ 1 – 6 tháng
tuổi và kéo dài đến 2 – 3 năm. Đặc trưng bởi những đốm da đỏ sẩn nước,
sau đó
rỉ nước và đóng vảy. Phân bố trên má, trán, da đầu, thân người, nếp duỗi
ở chân
tay và thường đối xứng 2 bên.
Giai đoạn thiếu niên: khi VDDƯ xảy ra ở nhóm trẻ
lớn
hơn, từ 4 – 10 tuổi. Đặc điểm tổn thương là viêm da khô, dày từng mảng
tròn. Phân
bố trên cổ tay, mắt cá chân, mặt trước xương trụ và vùng khoeo.
Giai đoạn trưởng thành: khi tổn thương da ở tuổi 12
và
tiếp tục vô thời hạn. Những vị trí thường gặp ở vùng duỗi cánh tay, cổ
và chân.
Đôi khi thấy ở mặt lưng cánh tay, bàn chân và kẽ ngón tay chân. Dạng mãn
tính
viêm da khô, nứt nẻ, tăng sừng.
Ngứa dữ dội là dấu hiệu quan trọng có thể thấy được
qua tình trạng trẻ bị kích thích, cào da đến chảy nước và chà vào những
đồ vật
gần đó. Gãi ngứa không cầm được thường xảy ra ban đêm khi trẻ ngủ. Những
dấu
hiệu khác như da bị khô, hóa sừng, dày sừng nang lông, đóng mài dày trên
bề mặt
duỗi của chi, những đốm da mất sắc tố. Các dấu hiệu đặc trưng cho dị ứng
như
nếp gấp đôi bên dưới mắt, quầng thâm mắt, đường nứt chỗ nối loa tai với
mặt
cũng được thấy ở nhiều trẻ bệnh.
Đa số trẻ bị VDDƯ đều khỏi bệnh và có làn da bình
thường khi trưởng thành. Tuy nhiên, ngứa dữ dội và da xấu xí trong những
đợt
bùng phát làm cho cha mẹ và cả đứa trẻ cảm thấy rất khó chịu và mặc cảm.
Tổn thương
đóng mài trên da thường tái đi tái lại, xuất hiện nhiều lần kể cả khi
vùng da
bệnh đã lành. 75% các trường hợp bị VDDƯ giai đoạn thiếu niên cải thiện ở
tuổi
10 – 14 tuổi. Những trường hợp còn lại có thể diễn tiến thành viêm da
mãn ở
người lớn.
Thức ăn dị ứng làm bệnh nặng hơn
Những nguyên nhân làm tổn thương da tái phát thường
gặp là khi da bị khô, do bụi bẩn hoặc ứ mồ hôi. Thức ăn và dị nguyên
trong
không khí cũng có vai trò kích gợi bệnh bùng phát. Những nghiên cứu gần
đây cho
thấy, thức ăn dị ứng là thủ phạm làm bệnh nặng hơn trong 40% các trường
hợp.
Dễ bị bội nhiễm
Làn da của trẻ bị VDDƯ thường nhạy cảm hơn các trẻ
khác với các chất kích thích như: hóa chất, xà phòng, cồn sát trùng và
các sản
phẩm chăm sóc da. Các chức năng bảo vệ da cũng trở nên yếu ớt trước các
tác
nhân vi trùng như: tụ cầu vàng, virus như herpex simplex, u mềm lây
nhiễm và nấm.
Hơn 90% trẻ bệnh tái đi tái lại có hiện diện nhiều tụ cầu khuẩn thường
trú trên
da. Để trẻ gãi ngứa nhiều gây trầy xước da, hoặc tự điều trị không đúng
sẽ dẫn
đến biến chứng nhiễm trùng làm vết thương trở nên đau nhức, chảy máu và
hóa mủ,
trẻ sốt cao do nhiễm trùng huyết rất nguy hiểm
Chăm sóc trẻ bị VDDƯ tại nhà
VDDƯ làm mất nước, khô da, gây tổn thương dạng khe
nứt
nhỏ trên da là đường vào cho các tác nhân kích thích, dị nguyên và vi
trùng.
Chăm sóc tại nhà thích hợp rất quan trọng để giúp trẻ dễ chịu, mau lành
và
tránh những biến chứng nguy hiểm. Giữ sạch và làm ẩm da nhằm duy trì
chức năng
hàng rào bảo vệ của da là biện pháp cơ bản của điều trị bệnh. Các biện
pháp
khác là tránh chất kích thích, dị nguyên đặc hiệu và điều trị giảm ngứa,
kháng
viêm, kháng sinh theo hướng dẫn y tế.
Giai đoạn thiếu niên: VDDƯ ở khuỷu tay và
khoeo chân trẻ lớn
Làm sạch da: tắm rửa trẻ hàng ngày, lau mặt
bằng khăn nhúng nước ấm. Ngâm vùng da tổn thương nặng trong nước ấm 15 –
20
phút, sau đó lau khô nhanh và ngay lập tức bôi chất làm ẩm để ngăn cản
tình
trạng bốc hơi làm khô da. Ngâm da 1 – 3 lần/ngày tùy độ nặng của bệnh.
Bôi chất làm ẩm: để duy trì độ ẩm ở da suốt cả
ngày
cần bôi các chất làm ẩm dạng dung dịch, dầu, kem hoặc thuốc mỡ theo
hướng dẫn
của y tế ngay sau khi tắm. Thời tiết khô hanh nên chọn loại thuốc mỡ, vì
thành
phần có ít tá dược nhất và tác dụng kết dính nhiều hơn.
Giảm ngứa và kích ứng: duy trì giấc ngủ bình
thường
và ổn định tâm lý trẻ, vì stress cũng là một nguyên nhân dẫn đến thói
quen gãi
ngứa ở trẻ. Cắt móng tay cho trẻ, mang bao tay, vớ ban đêm để tránh tổn
thương
da do gãi ngứa. Thuốc kháng histamin có thể dùng hỗ trợ. Chất tẩy rửa,
hóa
chất, xà phòng, cồn và các sản phẩm chăm sóc da phải tránh dùng. Chọn
quần áo
thấm mồ hôi, cho trẻ ở phòng máy lạnh để giảm ra mồ hôi. Tránh những
thức ăn dị
ứng. Không cho trẻ chơi dưới đất, không chơi với súc vật hay thú nhồi
bông.
Chỉ bôi thuốc kháng viêm, kháng sinh theo chỉ
định
của bác sĩ, lưu ý không pha trộn hay bôi cùng với chất làm ẩm vì sẽ làm
giảm
hiệu quả điều trị. Đưa trẻ đến cơ sở y tế khi có dấu hiệu sốt, ngứa
nhiều phải
thức giấc ban đêm, tổn thương da trở nên đỏ hơn và chảy máu, có mủ, đóng
vảy
màu vàng, hoặc nếu tổn thương da không giảm sau 1 tuần để được khám và
điều trị
kịp thời.
BS.CK2. Nguyễn Thị Kim Thoa
suckhoedoisong.vn
